Siivottomat

Tropiikin aurinko on kuumentanut kadut sietämättömän kuumaksi. Kosteus saa vaatteet tarttumaan ihoon ja tekee olon nuhjuiseksi. Maailma on varjoton auringon paistaessa kohtisuoraan keskeltä taivaanlakea.

Mies kiiruhtaa kohti hotelliaan. Hän kiroaa tyhmyyttään, mikä pakko hänen oli lähteä päiväkävelylle pahimpaan helteeseen. Hän päättää oikaista ja lähtee kohden tuntemattomia alueita.

Ostoskeskus on valtava, ylellinen ja jäähdytetty. Mies nauttii viileydestä kävellessään ostoskeskuksen lävitse. Käytäväpenkillä istuu nuori nainen vieressään paksuturkkinen samojedinkoira. Se roikottaa kieltään ja on selvästi kuumissaan.

- Tuo sinun koirasi ei taida sopia näin kuumaan ilmastoon, toteaa mies samojediin viitaten.

- Ei se minun ole, sanoo nainen. - Minä olen vain sen koirapiika. Kotona sillä on oma kylmähuone eikä se tavallisesti käy ulkona muutoin kuin yön viiletessä.

- Siivottoman rikas koira, toteaa mies päätään pyöritellen. - Se syökin varmaan pelkkää hanhenmaksaa.

- Ei se koira rikas ole vaan sen omistaja. Eivätkä koirat syö hanhenmaksaa kun joskus. Yleensä niille annetaan tavallista ulkomailta tuotua koiranruokaa.

Mies pyörittelee päätään ja jatkaa matkaansa ajatuksissaan. Kohta hän huomaa kävelevänsä aivan erilaisessa ympäristössä. Upeat talot, ostoskeskukset ja ravintolat ovat vaihtuneet aaltopahvista ja pellistä rakennetuiksi hökkeleiksi.

Leikkivien lasten äänet saavat miehen pysähtymään. Hän katselee lapsia, jotka ovat iloisia ilmiselvästä köyhyydestään ja siivottomuudestaan huolimatta. Lapset leikkivät mutaisessa rapakossa uima-allasta, ikään kuin tahtoen osansa siitä mitä kaupungin toisessa osassa korkeiden muurien takana tapahtuu.

- Somia, eikös?

Mies hätkähtää vierelleen yllättäen ilmaantunutta sutenöörin oloista miestä. Hän ei vastaa tälle mitään vaan ottaa muutaman vihaisen askeleen jatkaakseen matkaansa. Sutenööri kiiruhtaa miehen perään, tarttuu tätä käsivarresta ja sanoo:

- Tahdotko ostaa jonkun tytöistä? Vai tykkäätkö enemmän pojista? Hei mies, älä nyt lähde, nämä ovat vielä ihan käyttämättömiäkin...

Alkuperäinen

The Filthy Ones

The tropical sun has heated the streets intolerably hot. Humidity makes the clothes cling to the skin which makes one feel very sticky. There are no shadows. The sun beams down in the middle of the sky.

The man hurries to his hotel. He swears over his stupidity that he shouldn't have gone for a walk during the hottest hours of the day. He decides to take a shortcut and goes to the areas he haven't been before.

The shopping center is huge, luxurious and air conditioned. He enjoys the coolness while walking through the mall. On a bench, there is a young woman sitting with a Samoyed dog that has a thick white fur. The dog dangles its tongue and is obviously uncomfortably hot.

- Your dog may have too much fur for a climate like this, says the man pointing to the Samoyed.

- He is not my dog, says the woman. - I'm just its personal nanny. At home he has an air conditioned room of his own. Besides, usually he goes out only briefly at night when it is cool enough to breathe some fresh air.

- A filthy rich dog, states the man shaking his head. - I'm pretty sure that he eats only goose liver.

- The dog is not rich but its owner is. What's more, the dogs don't get goose liver but only occasionally. Most of the time, they are fed with dog food imported from the USA and Europe.

The man shakes his head and proceeds to the hotel thinking deeply. In a short while, he notices that he has walked in a very different neighborhood. Luxurious condominium buildings, mansions, shopping malls and restaurants are now replaced by shanties and cardboard houses.

Voices of playing children make the man stop. He watches the kids that are carefree in spite of their obvious poverty and filthiness. The children play in the mud pretending that it is a swimming pool. It is as if they wanted to share what happens behind the high walls in the other parts of the town.

- Cuties, right?

The man startles. Somebody looking like a pimp has suddenly appeared beside him. He does not answer a word but angrily starts to walk and continues his route towards the hotel. The pimp hurries after him, grasps his arm and persists:

- Wanna buy one of the girls? Or do you prefer boys? Hey man, don't walk away, these ones are still unused...

Ang Mga Marurungis

Ang pantropikong araw ay pinapasidhi ang nag-aapoy na kainitan sa mga kalsada. Dumidikit sa katawan ang mga damit at malagkit sa pakiramdam dahil sa kahalumigmigan ng panahon. Walang anumang mga anino. Ang sinag ng araw ay bumababa mula sa kalagitnaan ng langit.

Ang lalaki ay nagmamadali patungo sa kanyang otel. Nagtutungayaw siya sa kanyang katangahan na hindi dapat siya namasyal sa ilalim ng kainitan ng araw. Nagpasya siyang kunin ang malapit na daan tungo sa mga lugar na di pa niya dating napupuntahan.

Lubhang napakalaki, marangaya at naka- air conditioned ang puwesto ng pamilihan. Naglilibang siya habang naglalakad sa kalamigan ng mall. Sa isang bangko, may nakaupong dalagita na may kasamang isang asong Samoyed na may makapal na balahibong kulay puti. Nakalawit ang dila ng aso at makikitang lubhang naiinitan ito.

- Masyado atang makapal ang balahibo ng iyong aso para sa ganitong klaseng klima, wika ng lalaki habang tinuturo ang Samoyed.

- Hindi ko aso ito, sagot ng dalagita. - Ako ay isang yaya lamang ng aso. Sa bahay, meron siyang sariling silid na may air condition. Kadalasan, panandalian lamang siyang lumalabas sa gabi kung kailan may kalamigan ang panahon, upang maka-langhap siya ng sariwang hangin.

- Isang mayamang napakarungis na aso, sambit ng lalaki habang umiiling ang kanyang ulo. - Nakasisiguro ako na atay lamang ng gansa ang kinakain nito.

- Hindi ang aso kundi ang kanyang amo ang marangya. At eto pa, ang mga aso ay hindi madalas kumain ng atay ng gansa. Kalimitan, sila ay pinapakain ng mga pagkaing pang-aso na inaangkat pa mula sa Amerika at Europa.

Umiling-iling ang lalaki at nagtungo na sa otel habang nag-iisip ng malalim. Kapag-daka'y naulinigan niyang ibang-iba na ang kapaligiran. Ang mararangyang condominium, mga malalaking bahay, mga puwesto ng pamilihan at mga mamahaling kainan ay napalitan na ng mga barungbarong at kubu-kubuhan.

Natigilan ang lalaki sa mga tinig ng mga batang naglalaro. Pinanood niya ang mga masasayang paslit na di man lang alintana ang kanilang kahirapan at karungisan. Naglalaro ang mga bata sa putikan at nagkukunwaring ito ay paliguan. Para bagang gusto nilang makisali sa mga pangyayari sa kabila ng mga nagtataasang pader sa iba pang lugar ng bayan.

- Magaganda, di ba?

Nagulantang ang lalaki. May isang taong mukhang bugaw ang biglang lumitaw sa tabi niya. Hindi siya sumagot ng ni isang salita, bagkos ay pagalit na lumisan at itinuloy ang kanyang paglalakad tungo sa otel. Hinabol siya ng bugaw, hinawakan ang kanyang braso at mapilit na sinabing:

- Gusto mo bang bilhin ang isa sa mga batang babaeng ito? O baka naman mas gusto mo ang mga batang lalaki? Hoy mama, huwag kang lumayo, ang mga paslit na ito ay di pa nakakatikim...

Kootut selitykset

Tarina kahdenlaisista siivottomista, siivottoman rikkaista ihmisistä ja niistä, jotka ovat siivottomia köyhyytensä takia, syntyi kertomuksesta yhdellä päiväkävelyllä havaituista pienistä tapahtumista.

Tarina voisi olla totta. Ja on ollutkin monta kertaa.

Saunavuoro

Karhu ja kettu istuvat rannalla liki rantasaunaa. Saunassa on jo lämmin tuoksu. Kumppanukset muhittavat saunaa makoisaksi.

Karhu raottaa turkkiaan, raaputtaa vatsaansa ajatuksissaan ja toteaa: "Alkaa olla unen aika." Kettu nyökkää.

Pieni suden poikanen kulkee syvällä metsässä. Se haistaa kypsyvän löylyn ja lähtee sitä kohden. Hetkeksi se jää metsän reunaan katselemaan kumppanusten touhuja uskaltautuen kuitenkin kohta juttusille. "Susi tulee ja saunaan" se ilmoittaa hieman tohkeissaan.

"Tule." Myöntyy karhu kursailematta. Kettu virnistää ketusti ja lupaa: "Pääset uimaankin."

Kohta kuuluu saunasta valmiiksi tekeytyneen löylyn kihinä ja kumppanusten eloriemukas turina. Karhu haukottelee yhtenään ja on kellistymäisillään saunan penkille. Kettu ja pieni suden poikanen herättelevät sitä vuoron perään. Saunan seinustalla tuulettuu kolme eri kokoista turkkia.

Saunottuaan kyllikseen kumppanukset lähtevät karhun kartanolle. Kettu antaa eväspaketistaan ketunleipiä karhulle, joka jo kohta nukahtaa sohvalle. Kettu ja pieni suden poikanen istuvat hetken kuunnellen karhun jymeää kuorsausta. "Löysitkö tarinoita, susi?" Kysyy kettu pää kallellaan. "Kerrotko niitä?"

Pieni suden poikanen tuntee itsensä suureksi kertoessaan ketulle tarinoitaan. Taustalla kuuluu karhun ikiaikainen unilaulu. Kettu iloitsee tästä hetkestä.

Alkuperäinen

Time for Sauna

A bear and a fox are sitting by the lakeshore near a shorefront sauna. The warmth of the sauna is wafting on the air. The friends incubate the sauna to generate a pleasantly sweaty heat.

The bear gropes under its fur, absentmindedly scratches its belly and yawns, "It is about time to go to sleep." The fox nods.

A little young wolf wanders in the deep woods. It smells the emanating sauna steam and finds its way towards it. The little young wolf remains a while at the forest edge to observe what the friends are doing. Being agog, it approaches them anxiously saying, "Wolf will have sauna too."

"Have," agrees the bear without hesitating. The fox grins foxily and puckishly promises, "You can go swimming too."

Shortly, well incubated steaming voices and joyous chatters are heard from the sauna. The bear keeps on yawning and is about to fall asleep on the sauna bench. The fox and the little young wolf take turns in keeping it awake. Outside the sauna, three different furs are seen airing.

After spending long and leisurely moments in the sauna, the friends depart for the bear's estate. The fox gives green morsels from its lunch basket to the bear that almost instantly falls asleep on the sofa. The fox and the little young wolf sit and listen to the bear's rumbling snore. 'Did you find stories, wolf?" asks the fox with its head tilted. "Will you share them?"

The little young wolf feels very adult while telling the stories to the fox. The bear's snoring is like an ancient dream song in the background. The fox is elated with this special moment.

Tayo na sa Sauna

Isang oso at isang alamid ang nakaupo sa may tabing-lawa sa tapat ng isang sauna. Ang kainitan ng sauna ay sumasamyo sa hangin. Ang magkakaibigan ay linilimliman ang sauna upang lumikha ng kaiga-igayang nakakapawis na init.

Kinapa ng oso ang ilalim ng kanyang balahibo, lingat na kinamot ang kanyang tiyan at humikab, "Malapit na ang oras para matulog." Tumango ang alamid.

May isang maliit at batang lobo na gagala-gala sa kalaliman ng kagubatan. Nalanghap niya ang singaw na nagmumula sa sauna at tinuklas niya ang daan patungo rito. Ang maliit na lobo ay nanatiling pansamantala sa may gilid ng gubat at minasid ang ginagawa ng magkakaibigan. Dahil sa kasabikan, nilapitan nito sila at nagsabing, "Lobo ay gustong mag sauna rin."

"Maari," sang-ayon ng oso na walang pag-aatubili. Kaakit-akit na ngumisi ang alamid at pabirong nangako, "Maaari ka ring lumangoy."

Ilang sandali lamang, mga mauusok na tinig na ganap ng nalimliman at mga masasayang daldalan ang maririnig mula sa sauna." Panay ang paghihikab ng oso at malapit na siyang makatulog sa ibabaw ng bangko ng sauna. Ang lobo at ang maliit na alamid ay nagpapalitang ginigising siya. Sa labas ng sauna, tatlong iba't-ibang balahibo ang makikitang pinapahanginan.

Pagkatapos manatili ng mahaba at maginhawang mga sandali sa sauna, lumikas ang magkakaibigan patungo sa asyenda ng oso. Nagbigay ang alamid ng mga berdeng piraso ng pagkain mula sa kanyang pananghaliang sisidlan sa oso, na halos agad-agad ay nakatulog sa supa. Ang alamid at ang maliit na lobo ay naupo at pinakinggan ang dumadagundong na hilik ng oso. Nakahanap ka ba ng mga kuwento, lobo?", tanong ng alamid na naka-kiling ang ulo. "Maaari mo bang ibahagi sila?"

Ang maliit at batang lobo ay damang-dama ang kanyang pagiging sapat sa gulang habang siya'y nagsasalaysay sa alamid. Ang hilik ng oso ay maihahambing sa isang lumang awiting pampanaginip sa likuran. Nagagalak ang alamid sa natatanging sandaling ito.

Kootut selitykset

Saunavuoro, niinkuin muutkin tarinat, on käännetty ryhmätyönä, keskustelemalla ja pohtimalla. Saa tehdä ehdotuksia ja parannuksia jos haluaa.

Oletteko havainneet, että google on oppinut suomea? Olisikohan sillä hyvä tehdä käännöksiä? Kokeillaan. Tarinan ensimmäinen kappale kääntyy suomesta englanniksi näin: "Moose and the fox sitting in a beach nearly rantasaunaa. The sauna is already warm scent. Partners muhittavat saunas makoisaksi."

Merkittävää on se, että suomen kieli on maailman valtakielien mukana. Onhan meitä suomen taitajia reilu 5 miljoonaa. Panostamisen arvoinen populaatio. Nytkin sai tekijä kehuja :) Odotettavaa on että tuo tuosta paranee. Vuoden päästä on todennäköisesti jo ihan eri tasoinen palvelu tarjolla.

(Kerrostalossa viikottainen saunavuoro oli jotain mitä odotettiin kovasti. Saunassa oli lämmintä ja paljon vettä.)

Kettuuden kasvot

"Veliseni", sanoo kettu ketulle, "kerro miksi se kettu on veden sisällä."

"Kerro miten olet aina juomassa samaan aikaan minun kanssani. Kerro miksi kuonomme osuvat yhteen aina juodessamme. Kerro miten silmistäsi paistaa sama kettuus, jonka tunnen tämän ketun sisällä.

"Veliseni", vastaa kettu ketulle, "kerro miksi se kettu on ilman sisällä."

"Kerro miksi olet aina siellä odottamassa kun haluan tuulettaa kuonoani. Kerro miten osaat aina laittaa kuonosi minun kuonoani vasten. Kerro miten häntäsi huiskaa tämän ketun häntänä."

Kettuveljekset kulkevat vedenreunaa yhtäläisin askelin. Hymy karehtii hakien samaa sijaa molempien suupielestä. Kettuus kasvaa joka askeleella.

Alkuperäinen

The Face of Foxness

""Brother", says the fox to a fox. "Tell me why that fox lives under the water."

"Tell me how come you are always drinking at the same time with me. Tell me why our noses touch when we are drinking. Tell me how come your eyes shine with the very same foxness that I feel inside this fox."

"Brother", answers a fox to the fox. "Tell me why that fox is in the air."

"Tell me how you always know when to wait there every time I feel like having some fresh air. Tell me how you know when to brush your nose onto my nose. Tell me how your swaying tail can be felt whisking in this fox's tail."

The fox brothers stroll alongside the water edge with the same pace. A trace of smile ripples into a similar pattern on the corners of their mouths. Foxness increases at their every step.

Ang Mukha ng Pagka-Alamid

"Kapatid", tanong ng alamid sa isang alamid. "Sabihin mo nga sa akin kung bakit iyang alamid ay nakatira sa ilalim ng tubig?"

"Sabihin mo nga sa akin kung bakit ikaw ay laging nakasabay sa aking pag-inom. Sabihin mo nga sa akin kung bakit ang ating mga ilong ay nakadikit kapag tayo ay umiinon. Sabihin mo nga sa akin kung bakit ang ating mga mata ay kapwa kumikinang katulad ng pagka-alamid na nadarama ko sa loob nitong alamid. "

"Kapatid", sagot ng isang alamid sa alamid. Sabihin mo nga sa akin kung bakit iyang alamid ay nasa hangin."

"Sabihin mo nga sa akin kung paanong nalalaman mo kung kailan dapat maghintay diyan tuwing gusto kong makalanghap ng sariwang hangin. Sabihin mo nga sa akin kung paanong alam mo kung kailan kuskusin ang iyong ilong sa aking ilong." Sabihin mo nga sa akin kung paanong ang iyong umuugoy na buntot ay nadaramang kumukuskos din sa buntot nitong alamid."

Ang magkapatid na alamid ay magkalapit na naglalakad na magkatulad ang hakbang sa gilid ng dagat. Isang bakas ng ngiti na magkatulad ang huwaran ang umalon sa panulukan ng kanilang mga bibig. Ang pagka-alamid ay nadaragdagan sa kanilang bawat hakbang.

Das Angesicht von Fuchskeit

"Bruder", sagt der Fuchs zu einem Fuchs. "Erzählen Sie mir, warum ein Fuchs lebt unter dem Wasser."

"Erzählen Sie mir, warum Sie immer gleichzeitig mit mir trinken. Erzählen Sie mir, warum unsere Nasen berühren, wann wir trinken. Erzählen Sie mir, warum ihre Augen mit dem sehr gleichen Fuchskeit glänzen, das ich innerhalb dieses Fuchses empfinde."

"Bruder", antwortet ein Fuchs zum Fuchs. "Erzählen Sie mir, warum der Fuchs ist in der Luft."

"Erzählen Sie mir, wie Sie wissen, wann Sie dort immer warten, als ich etwas Frischluft atmen möchte. Erzählen Sie mir, wie Sie wissen, wann Sie ihre Nase wider meine Nase setzen. Erzählen Sie mir, warum ihr Schwanz schwingt gleichzeitig mit dem Schwanz von diesem Fuchs."

Die Fuchsbrüder gehen neben dem Wasserrand mit dem gleichen Schritt. Ein Lächeln schleicht auf den Ecken ihrer Münder. Fuchskeit vermehrt an ihrem jedem Schritt.

Лицо лисности

"Брат", говорит лисица лисице. "Скажи мне, почему та лисица живет под водой."

"Скажи мне, почему ты всегда выпиваешь в то же самое время как и я. Скажи мне, почему мы касаемся носами когда мы выпиваем. Скажи мне, почему твои глаза светят с такой же лисностью какой я чувствую внутри этой лисицы."

"Брат", отвечает лисица лисице. "Скажи мне, почему та лисица живет в воздухе."

"Скажи мне как ты всегда знаешь, когда ждать там меня когда я хочу дыхать свежим воздухом. Скажи мне, как ты знаешь, когда положить нос к моему носу. Скажи мне как ты всегда махаешь хвостом одновременно со мною."

Братья лисицы гуляют одним шагом у края воды. Улыбка мелькает на устах обеих лисиц. Лисность увеличивается на каждом шагу.

A cara de raposidade

"Irmão", diz o raposo a um raposo. "Diga-me porque isso raposo vive sob a água."

"Diga-me porque você está bebendo sempre ao mesmo tempo comigo. Diga-me porque nossos narizes tocam em quando nós estamos bebendo. Diga-me porque seus olhos brilham com muito o mesmo raposidade que eu sinto dentro de desta raposo."

"Irmão", respostas um raposo ao raposo. "Diga-me porque isso raposo fica no ar."

"Diga-me como você sabe sempre quando eu quero algum ar fresco. Diga-me como você sabe quando pôr seu nariz para meu nariz. Diga-me como nossas caudas balançam sempre ao mesmo tempo."

Os irmãos do raposo andam ao lado da borda da água com o mesmo ritmo. Um sorriso desliza nos cantos de suas bocas. Aumentos de raposidade em cada etapa.

Rävlighetens ansikte

"Min bror", säger en räv till en räv, "berätta mig varför denna räv är inne i vatten."

"Berätta mig, hur du kan alldeles vara att dricka på samma tid med mig. Berätta varför våra nosar träffas när vi dricker. Berätta varför jag kan ser detsamma rävlighet i dina ögon som ja kan känna inne i denna räv."

"Min bror", besvarar en räv till en räv, "berätta mig varför denna räv är uppe i luften."

"Berätta mig, varför du alttid väntar där när jag vill lufta min nos. Berätta hur du kan alltid placera din nos på min nos. Berätta hur denna rävs svans vickar som den här rävens svans."

Rävbröderna går på strandbanken i samma rytm. Självbelåtet leende söker plats i deras mungipar. Rävligheten ökas på varje fotsteg.

Kootut selitykset

Nämä käännökset ovat syntyneet pääosin ryhmätöinä eikä peikko ota niistä mistään kunniaa itselleen. Paitsi tietysti ihan vähän jokaisesta. Kaikista tarinoista ei tule näin montaa käännöstä.

Vielä tätä pitää opiskella. Korjausehdotuksia huolitaan, kiitos.

Kääntäminen on mukavan haasteellista. Sanojen vaihtaminen ei riitä, ei edes lauserakenteiden. Tavoitteena on siirtää tarinan tunnelma omasta poikkeavaan elinpiiriin ja viitekehykseen. Sitä varten olisi hyvä jos olisi asunut kyseisessä maassa muutaman vuoden. Olisi ainakin vähän aavistusta siitä mitä haluaa sanoa.